Wat is verandermanagement en hoe geeft u het vorm?

De meeste verandertrajecten mislukken.
Verandermanagement voorkomt dit.

Wist u dat 70% van de verandertrajecten mislukt? Dat voorkom je met verandermanagement. Maar wat is verandermanagement eigenlijk? En hoe geef je het vorm?

Wat is verandermanagement?

Verandermanagement omvat het managen van de veranderingen in een organisatie. Door middel van strategische sessies bepaal je met elkaar in welke richting de organisatie zich moet ontwikkelen.
Video verandermanagement
Liever kijken dan lezen?
In deze korte video ontdek je hoe je een verandertraject vormgeeft.

Door een goede analyse van de huidige situatie wordt het mogelijk om deze met de gewenste situatie te vergelijken. Vervolgens is het belangrijk om te bekijken wat de veranderkracht is van de organisatie en wat cruciaal is om de veranderingen te laten slagen.

Op basis hiervan kan een veranderplan worden opgesteld met verschillende onderdelen die in een project vorm krijgen. In het project wordt de toekomstige organisatie vorm gegeven door waar nodig de structuur aan te passen, maar ook door aan te passen hoe je met elkaar wilt gaan (samen)werken.

Waarom verandermanagement?

Een verandertraject heeft consequenties voor de mensen die in een organisatie werken. Zij kunnen hun baan verliezen of zij moeten in hun werk andere taken uitvoeren.

Omdat deze consequenties vergaand zijn, is zorgvuldigheid cruciaal: arbeidsrechtelijk, maar ook omdat medewerkers zelf vaak een goed beeld hebben van hetgeen nodig is om de veranderingen in de organisatie te laten slagen en je deze input wilt benutten. Om een verandertraject goed te laten verlopen is het belangrijk dat de processtappen voor iedereen helder zijn.

Hierbij is het bijvoorbeeld van belang dat de aanleiding voor het verandertraject helder is: wat gebeurt er in de omgeving waardoor de organisatie moet veranderen? Een organisatie moet bijvoorbeeld flexibeler kunnen reageren, efficiënter worden of zich meer richten op bepaalde prioriteiten. Of er moet simpelweg beter worden samengewerkt tussen afdelingen of managementlagen.

Verandermanagement werkt niet zonder draagvlak
Verandermanagement werkt niet zonder draagvlak
Ontdek hoe jij je mensen meekrijgt.

Verandermanagement: waar gaat het vaak mis?

De meeste verandertrajecten mislukken. Onderzoek naar verandermanagement is heel duidelijk over de redenen. Waar we denken dat we veranderingen kunnen ‘managen’, is de praktijk dat de manier waarop mensen in een organisatie met elkaar omgaan bepaalt wat wel en niet verandert.

Regels en procedures zijn te veel leidend of er is juist een reactieve cultuur waarin het ‘hier en nu’ te veel centraal staat en niet wordt gekeken naar de lange termijn. Of er wordt veel politiek bedreven in de organisatie.

Dit kunt u niet doorbreken met een veranderplan met een stappenplan en een projectteam. Het vraagt om een samenspel in de organisatie waarin slim en handig wordt nagedacht over interventies en de volgorde daarvan.

Interventies zijn bijvoorbeeld sessies met grote groepen medewerkers om de koers te bepalen, het verzamelen van de koplopers die echt verandering willen en het investeren in deze groep door ze mede verantwoordelijkheid te geven voor de verandering. En een veranderlijn richt zich altijd op de leiding van de organisatie omdat zij een belangrijke rol hebben.

Vaak stranden goede bedoelingen omdat managers of de leiding van de organisatie zich het nieuwe gedrag dat daarbij hoort niet eigen hebben gemaakt

Verandermanagement modellen

Er zijn veel modellen voor het inrichten van verandermanagement, maar de essentie is steeds hetzelfde.

Het gaat altijd om de combinatie van het bepalen van een lange termijn doel (visie), het vertalen van dit doel naar de organisatie (missie/strategie) en het verder concretiseren in operationele doelstellingen.

Operationele doelstellingen richten zich op structuur, aanpassingen in processen, aanpassingen in technologie en leiderschap en de aanpassingen in de manier waarop mensen binnen de organisatie met elkaar om moeten gaan (gedrag/cultuur). En dan is er onderliggend een veelheid aan modellen zoals over het omgaan met weerstand in veranderingen.

Verandertrajecten sneuvelen vaak in het krachtenveld van de organisatie
Verandertrajecten sneuvelen vaak in het krachtenveld van de organisatie
Lees hier hoe je een goede krachtenveldanalyse maakt.

Het belangrijkste van verandermanagement modellen is dat er niet één model is dat de werkelijke complexiteit kan weergeven. Modellen over verandermanagement zijn altijd een vereenvoudiging van de werkelijkheid, vanuit een bepaald perspectief.

Zie modellen over verandermanagement dus als het als een bril die je op zet om nieuwe dingen te kunnen zien. Te vaak worden modellen gebruikt als uitgangspunt voor een heel traject, terwijl het managen van een verandertraject een ambacht is dat een veelheid aan interventies vraagt.

Vergelijk het met een timmerman die een gereedschapskist bij zich heeft en afhankelijk van wat hij of zij aantreft het juiste gereedschap pakt. Soms is dat een stevige koevoet om iets los te breken, soms is het een klein gutsje voor een heel precies werkje.

Succesvol veranderen van organisaties: vier tips Verandermanagement - Vier tips

Verandertrajecten mislukken vaak. Hoe voorkom je dit? Wat zijn de valkuilen? Hieronder geven wij vier tips.

Zorg voor een goede analyse
Een coach ziet in een organisatieprobleem een coachingsprobleem. Iemand die veel verstand heeft van organisatiestructuren, ziet een structuurprobleem. Het is heel belangrijk om dit soort bevooroordeling te voorkomen. Een goede analyse van de precieze dynamiek en veranderrichting is cruciaal. Soms lijkt iets een cultuurprobleem, maar moet de structuur aangepast worden en soms is dat andersom.

Daarbij is het doorleven van de noodzaak om te komen tot verandering erg belangrijk. Op die manier ontstaat een veranderverhaal waarop gedurende het traject -als het spannend wordt- kan worden teruggevallen. Waarom deden we het ook alweer? Deze vraag komt gedurende een verandertraject terug en kan dan duidelijk beantwoord worden. Een veranderverhaal ontstaat door medewerkers te betrekken in het bepalen van de richting waarin de veranderingen tot stand moeten komen.

De organisatiecultuur is vaak onderdeel van de beoogde veranderingen
De organisatiecultuur is vaak onderdeel van de beoogde veranderingen. Vul deze zelftest in voor een eerste analyse van de organisatiecultuur binnen jouw organisatie

Neem de tijd voor een verandering
Vaak wordt gedacht dat een verandertraject in een aantal maanden wel kan worden doorgevoerd. En als dat dan niet lukt ontstaat een ongeduld en worden zaken doorgeduwd. Uit onderzoek blijkt dat het rendement van een verandertraject groter is als je in het begin tijd neemt om de veranderingen door te voeren. Niet opleggen dus, maar geleidelijk met elkaar in de organisatie koers bepalen. Bij grote veranderingen gaan mensen door een curve die nodig is om tot adaptatie te komen. Iedere fase vraagt een andere rol van de veranderaars. Neem hier de tijd voor om de veranderingen te laten slagen.
Pak het niet te instrumenteel aan
Vaak wordt bij een verandertraject alleen de structuur van de organisatie gewijzigd. Dat is prettig tastbaar, maar levert meestal niet het gewenste effect op. Durf breder te kijken en een veranderbeweging in gang te zetten. Daarbij doen zich altijd onverwachte situaties voor. Reageer daarop, benut situaties en gebruik ze als aanknopingspunt om de veranderingen goed vorm te geven. Probeer als veranderaar ook de verantwoordelijkheid voor de veranderingen in de organisatie zelf te leggen. Op die manier wordt het niet afhankelijk van jou als veranderaar, maar ontstaat een brede verandering in de organisatie. Het is lastiger om die richting te geven, wat vraagt dat je goed nadenkt over jouw rol, maar de beweging zal fundamenteel zijn.
Heb aandacht voor de mensen in een organisatie
Niets menselijks is ons vreemd als veranderingen op ons afkomen. Angst en onzekerheid maken onderdeel uit van het proces dat je met elkaar doorloopt. Benoem dat, geef er aandacht aan en neem mensen mee in de stappen die je zet. Daarbij is speciale aandacht voor de leiding van de organisatie en voor direct leidinggevenden nodig. Zij zijn degenen die de veranderingen moeten dragen en die in het directe contact met medewerkers koers moeten houden. Ook moeten zij het goede voorbeeld geven. Als ze dat niet doen gaat het vaak mis.

Verandermanagement opleidingen

Bent u op zoek naar een opleiding voor verandermanagement? Wij hebben een aantal goede opleidingen op een rij gezet.

Er zijn verschillende instellingen die opleidingen aanbieden over dit thema. Het gaat zowel om praktische kennis over organisaties en verandervraagstukken, als ook om vaardigheden zoals coaching en het plegen van gedragen (systeem)interventies. Benieuwd of er een opleiding is die bij jou past? Bekijk dan de pagina 'opleidingen verandermanagement', voor onze suggesties.


Hulp inschakelen bij verandermanagement

Iedere organisatie is anders. Als verantwoordelijke voor een verandertraject is het lastig om te bepalen hoe u het verandertraject in gang zet en wat u moet doen als het niet goed gaat. Er staat veel op het spel. Wilt u zeker weten dat u de goede lijnen uitzet?
Spreek dan eens met ons af. Dan helpen we u bij het bepalen van de juiste koers. Samen zorgen we ervoor dat uw organisatie maximaal maatschappelijke impact heeft. Nu en in de toekomst.

Adviseurs