OR-verkiezingen. Hoe je vanuit de OR kunt helpen voorkomen dat je directeur in de Trumpval stapt

Ieder jaar worden vele ondernemingsraden gekozen. Onlangs werd ik in dat kader benaderd door een ondernemingsraad. Geen van de leden zou zich opnieuw verkiesbaar stellen. Er hadden zich nog altijd geen nieuwe kandidaten gemeld, ondanks de wervingscampagne. De OR-leden spraken hun zorg uit: wat zou dat betekenen voor alle ontwikkelingen waar medewerkers nog mee geconfronteerd worden? Het ging om een gemeente. Ga maar na: implementatie nieuwe omgevingswet, doorontwikkeling decentralisaties, aangaan van samenwerkingsverbanden, bezuinigingen, opvang vluchtelingen in de samenleving en ook nog een nieuwe kabinet in 2017. En mogelijk wil men de eigen organisatie ook eens onder handen nemen. De directeur is daadkrachtig en wil verder.

De Trumpval
Het is nogal wat om als een directeur geen regulier overleg meer heeft met een OR-vertegenwoordiging. Dan dreigt de directeur namelijk in de “Trumpval” te stappen. Als een directeur in de Trumpval stapt, neemt deze vanuit diens daadkracht (ongeduld of angst) snel en enigszins gehaast (door ambitie of belofte aan B&W) besluiten zonder al teveel overleg (want tijdrovend en teveel risico op aanpassingen) met de medewerkers die de besluiten moeten uitvoeren.

Het betekent in de praktijk:
- dat de afdeling communicatie zich in allerlei bochten moet wringen om het hoe en waarom van keuzes duidelijk te maken;
- dat beleidsmedewerkers zich driemaal een slag in de rondte moeten werken om de beleidsaanpassingen doorgevoerd te krijgen.
- teamleiders nog meer in de overtuigingskracht schieten om medewerkers maar in de juiste stand te bewegen, zonder deze zich overigens eigenaar te (kunnen) laten voelen van het nieuw uit te voeren beleid (want besluit is als een decreet genomen);
- dat medewerkers de logica niet begrijpen, zich onvoldoende kunnen identificeren met de verandering door gebrek aan eigenaarschap.

Kortom, we hebben hier te maken met een directeur die in de Trumpval dreigt te gaan stappen en daarmee de organisatie op zijn minst een lastige periode bezorgt, die – zoals de praktijk uitwijst - lang niet altijd leidt tot gewenste verandering en resultaat. Betrokkenheid vanuit de medezeggenschap draagt bij aan draagvlak voor beleids- en besluitvorming.

Een voorbeeld uit de praktijk is een gemeente waarvan ik de OR begeleidde die – hoewel actief – pas laat werd betrokken bij opzet en uitvoering van een cultuurveranderingstraject. De late betrokkenheid van de OR was niet voor het eerst en de ideeën van de directie sloten niet goed aan bij de beleving van de medewerkers. Veel medewerkers werden bevestigd in hun idee dat het cultuurveranderingstraject wederom een speeltje van de directie zou worden. Het gevolg was dat dit traject met argusogen door medewerkers wordt aangegaan. Zie hier een directeur in de Trumpval. Het overleg tussen directeur en de medezeggenschap in de ontwerpfase had hierin de nodige weerstand en wantrouwen kunnen wegnemen.

Veronderstel ik daarmee dat de OR kan helpen voorkomen dat een directeur in de Trumpval stapt? Ja, dat veronderstel ik. Wat dan te doen op weg naar de komende OR-verkiezingen in gemeenten op 8 maart aanstaande?

1. Medewerker, stel u verkiesbaar en laat uw invloed gelden, durf de complexiteit van de continue verandering aan te gaan. Ga maar na: je krijgt drie jaar de ruimte om je vrij te bewegen in de ‘keuken van de organisatie’ én er ook nog over mee te praten. De ervaring leert dat medewerkers die actief zijn (geweest) in de OR beter begrijpen waar de organisatie als geheel mee te maken heeft, maar ook hoe zij daar zelf op een andere – effectievere – manier mee om kunnen gaan. Kortom, medezeggenschap is heel effectief voor je persoonlijke ontwikkeling en als je het slim inzet ook voor je verdere loopbaan.

2. Directeur, u wilt niet in de Trumpval stappen? Wees dan een ambassadeur voor medezeggenschap als het echt laten landen van organisatieverandering uw doel is. Een professionele OR als klankbord vergroot uw slaagkans. Zoek uw huidige OR-leden op met de vraag wat u voor hen kunt betekenen in aanloop naar de OR-verkiezingen. Laat ook afdelingshoofden en teamleiders weten dat u écht waarde hecht aan draagvlak en dat zij hun medewerkers aansporen zich verkiesbaar te stellen.

3. OR-lid, wees creatief met een verkiezingscampagne, zorg voor veel aandacht en schroom niet te kijken hoe andere OR-en het aanpakken (beter goed gejat dan slecht verzonnen). Vertel collega’s over de succesverhalen van de OR tijdens de lunch en in overlegsituaties.

Doe het en doe het nu!