Een beetje democratische vernieuwing bestaat niet, workshop Dag van de Lokale Democratie over democratische vernieuwing gemeente Nijkerk

In de gemeente Nijkerk bepalen inwoners, instellingen en ondernemers het beleid. De politiek en de ambtenaren hebben andere rollen gekregen. Hoe werkt dat in praktijk en hoe is het zover gekomen? Boudewijn van der Woerd (fractievoorzitter VVD Nijkerk), Marlies Veldhoen (kwartiermaker dialoog) en Menno Spaan (Haagse Beek organisatieadvies) verzorgden de workshop ‘een beetje democratische vernieuwing bestaat niet’. Een verslag.

Een beetje democratische vernieuwing bestaat niet, workshop Dag van de Lokale Democratie over democratische vernieuwing gemeente Nijkerk
Nieuws
|

Gewoon beginnen
Boudewijn Van der Woerd: “In Nijkerk hebben wij in de gemeenteraad collectief de moed gehad om te zeggen dat onze lokale democratie vernieuwd moest worden en dat wij hiermee concreet aan de slag moesten. Raadsleden hebben met behulp van de ambtelijke organisatie een startnotitie gemaakt die raadsbreed ondersteund werd en we zijn begonnen.”

Het klinkt volgens het gemeenteraadslid gemakkelijker dan het is. “Wij hebben er in Nijkerk een aantal jaren over gedaan om te komen waar wij nu zijn. Op verschillende momenten dachten wij ‘wat hebben we gedaan?’ Maar het resultaat mag er zijn. De Nijkerkers bedenken in dialooggroepen hoe zij de binnenstad aantrekkelijk kunnen maken, hoe ze sociale verbindingen kunnen leggen, hoe ze omgaan met veiligheid. Al het beleid wordt door hen bepaald én geconcretiseerd. Om ons als gemeenteraad goed bij de les te houden in dit complexe democratische vernieuwingsproces, hebben wij Haagse Beek gevraagd om ons te ondersteunen.”

Ambtenaren
Marlies Veldhoen: “Ik ben vanuit de gemeente Nijkerk aangesteld om de dialoog met de samenleving op te zetten. Dit heeft vorm gekregen in het betreffende project dat de naam ‘Samen aan zet’ heeft gekregen. De startnotitie die de raad met ons heeft gemaakt is de basis. Vervolgens is het een kwestie van opbouwen, niet opgeven en doorgaan. In het begin waren het de usual suspects die zich opgaven om mee te doen met Samen aan zet: hoger opgeleiden, de actievelingen. We hebben per dialooggroep in kaart gebracht welke belangen aan tafel moeten zitten en gericht gezocht naar mensen.”

Veldhoen legt uit dat er vijf dialooggroepen zijn: leefstijl, economie en bedrijfsomgeving, veiligheid en handhaving, wonen en leefomgeving en sociaal domein. Allemaal onder de paraplu ‘Samen aan Zet’ denken, praten en doen de bewoners op deze thema’s mee. De ambtenaren begeleiden de dialoogsessies. “De zaaltjes zitten bij ons helemaal vol tijdens een dialoogavond,” aldus Veldhoen. “We hebben een andere rol gekregen.”

Politieke rol
Menno Spaan vertelt dat het veranderproces de gemeentelijke politiek totaal heeft veranderd. “De gemeenteraad bepaalt in de werkwijze de kaders en het budget en motiveert mensen om mee te doen. De invulling van het gemeentelijke beleid gebeurt in de dialooggroepen.” Van der Woerd vult hierop aan: “Als college en raad is dat lastig, je moet alleen maar sturen op het proces. Een aansprekend voorbeeld zijn de gemeentelijke zwemlessen. Die komen nu weer terug, terwijl de gemeenteraad had besloten om dit niet meer te doen. Het is nu met veel inzet van de inwoners zelf en dat wordt echt gedragen. Als raad houd je je bij de hoofdlijn en accepteer je de inhoudelijke uitkomst.”

Democratische revolutie?
Vanuit de zaal wordt aangegeven dat dit een soort democratische revolutie is, een experiment dat de gemeentelijke overheid op zijn kop zet. Want waarop profileer je je nog als politieke partij? En waar gaan de ambtenaren nog over? Van der Woerd: “Er is nog genoeg om ons op te profileren. Iedere partij heeft nog steeds eigen accenten, alleen je krijgt veel meer legitimiteit van de inwoners om je uit te spreken omdat je in beweging komt als de samenleving daar zelf om vraagt. Je bent écht ‘samen aan zet’.” “En als college is deze werkwijze heel effectief. Door de kracht van de samenleving te gebruiken krijg je veel meer voor elkaar.” Veldhoen: “Hetzelfde geldt voor de ambtenaren. Je helpt dialooggroepen om zo goed mogelijk beslissingen te nemen, waarna je hen ondersteunt bij de uitvoering hiervan. Je legitimiteit om te handelen is veel groter."

Vanuit de zaal wordt gevraagd: "Kun je dit ook op andere plaatsen toepassen?" Spaan: “We weten niet of het experiment in Nijkerk ook aanslaat in grotere steden. Mogelijk zou je het kunnen uitproberen op wijkniveau - wie weet? En mogelijk is het ook interessant om dialooggroepen onder begeleiding van ambtenaren aan het werk te zetten voor landelijke kwesties, waarbij de politiek aan de voorkant de kaders aangeeft en bij voorbaat akkoord is met de uitkomsten.”

Het stokje overdragen

De begeleiders van de workshop vragen aan de zaal aan wie zij ‘het stokje’ kunnen overdragen om de ideeën die in Nijkerk zijn opgedaan verder te brengen. De gemeente Oud-Beijerland, het dorp Boijl in Friesland (onderdeel van de gemeente Weststellingwerf) en de gemeente Lelystad zijn geïnspireerd geraakt door de democratische vernieuwing in Nijkerk en geven aan hiertoe bereid te zijn. Zij nemen tijdens de workshop letterlijk het stokje over. Wie weet kunnen zij tijdens de volgende Dag van de Lokale Democratie vertellen over hun ervaringen.

Beeldverslag

Nieuwsbrief

Niets missen op het gebied van publieke vernieuwing? Iedere week stellen wij met veel aandacht een nieuwsbrief samen over een thema. Vink aan waarover u de nieuwsbrief wilt ontvangen.

Onze nieuwsitems zijn kort en zonder PR-praat. Wij respecteren uw privacy.